پژوهشگران ایرانی موفق به ساخت و اصلاح عملکرد غشاء نانوفیلتر سلولز استات جهت جداسازی سموم نیتروآروماتیکی از آب شدند. فرآیندهای غشایی به علت دارا بودن مزایایی مانند کارایی بالا در تصفیه آب و پساب و استفاده مجدد از آب‌های آلوده ،سادگی عملیات، عدم استفاده از مواد شیمیایی و صرف هزینه کمتر به عنوان راهکاری مفید در این طرح بکار گرفته شده است.
نانوفیلترها که دسته‌ای از غشاءها هستند توانایی جداسازی ذرات در اندازه نانومتر را دارا هستند وکاربردهای فراوانی در علوم و صنایع دارند که از آن جمله می‌توان به تصفیه آب، پساب شهری و صنعتی، انواع صنایع شیمیایی، داروسازی و ... اشاره نمود.
پلیمر سلولز استات به علت آبدوستی بالا، مقاومت خوب در برابر حلال‌ها و همچنین هزینه پایین، یکی از انتخاب‌های محققین برای ساخت غشاءهای نانوفیلتر است. با این وجود، غشاءهای ساخته شده از این پلیمر، نسبتا متراکم و دارای لایه سطحی با ضخامت بالا است که این امر منجر به کاهش نسبتا زیاد فلاکس عبوری و نیز کاهش عملکرد کلی غشاء نانوفیلتر می‌گردد. به همین علت، محققین این طرح اهداف خود را در راستای بهبود ساختار نانوفیلترهای سلولز استات و بهبود عملکرد آن‌ها با استفاده از سورفکتانت آنیونی سدیم دودسیل سولفات (SDS) جهت جداسازی سموم نیروآروماتیکی از آب تحت شرایط عملیاتی مختلف و ارتقاء سطح عملکرد انتخاب کردند.
دکتر نگین قائمی، عضو هیات علمی گروه مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی کرمانشاه، درباره‌ی این تحقیقات گفت: در این تحقیق، ابتدا غشاء نانوفیلتر سلولز استات با استفاده از روش جدایش فازی ساخته شد و سپس جهت اصلاح ساختار و خواص آن، از سورفکتانت آنیونی سدیم دودسیل سولفات (SDS) در غلظت‌های مختلف استفاده گردید. پس از ساخت و اصلاح، تجهیزات خاص ارزیابی نظیر انواع میکروسکوپ‌ها جهت بررسی ساختار و آزمایش‌هایی جهت بررسی آبدوستی و بار سطحی نانوفیلترها مورد استفاده قرار گرفت. در انتها، دو پارامتر مهم، فلاکس و درصد پسدهی سموم نیتروآروماتیکی تحت شرایط محیطی مختلف، جهت ارزیابی عملکرد نهایی نانوفیلترها مورد بررسی قرار گرفتند.
از ویژگی‌های این طرح، می‌توان به استفاده از سورفکتانت آنیونی سدیم دودسیل سولفات (SDS) به عنوان ادیتیو اصلاح کننده، اشاره کرد که علاوه بر کاهش اندازه حفرات نانوفیلتر و افزایش بار در راستای افزایش دافعه ذرات از سطح نانوفیلتر، باعث تغییر چشمگیری در جذب سطحی مواد بر سطح نانوفیلترها شده است.
وی در این باره توضیح داد: دافعه بار بین نانوفیلتر و حل شونده پس از اصلاح فیلتر اولیه افزایش یافته و در نتیجه عملکرد فیلتر در جداسازی سموم بهبود یافته و با توجه به آنالیزهای انجام شده مشخص شد که اندازه حفره‌های نانوفیلتر پس از اصلاحات انجام شده بر روی آن، به مقادیر کمتری نسبت به فیلتر اولیه کاهش یافته است.
کشف منبع جدید نیرو توسط پژوهشگر ایرانی 